Philip Bakker
Jaarlijks brengt de Inspectie van het Onderwijs een rapport uit over de staat van het Nederlandse onderwijs. Op woensdag 17 april 2024 verscheen het nieuwste rapport, ‘De Staat van het Onderwijs 2024‘.
Speciaal voor deze gelegenheid kwamen Sinterklaas en Piet op 17 april voor een kort bezoek naar Nederland en bezochten zij de presentatie in Utrecht.
De Werk- en Steungroep Kleuteronderwijs (WSK) deed verslag van dit bezoek van Sint Nicolaas.
De Sint maakte deze reis namelijk omdat hij de laatste jaren steeds minder geschreven verlanglijstjes en brieven van Nederlandse kinderen ontvangt. Ook vragen zij steeds minder vaak om boeken. Daar wordt Sint verdrietig van.
Kleuters – en de laatste tijd ook steeds meer peuters – moeten steeds vroeger met letters en lezen beginnen. Peuters en kleuters zijn daar echter vaak nog helemaal niet aan toe. Dit beleid is er al jaren en de leesresultaten van Nederlandse kinderen worden helaas alleen maar slechter. Peuters en kleuters moeten vooral mogen spelen om in hun spel de wereld, hun omgeving, zichzelf en elkaar te kunnen ontdekken, aldus de WSK met haar 5.400 leden.
Het is één van de doelstellingen van de WSK dat de opmars van onderwijsmethoden, programma’s en toetsen (die van kleuters steeds meer cognitieve prestaties verwacht) een halt wordt toeroepen. Zij staat voor het belang van kleuteronderwijs waarin waarde wordt gehecht aan de brede persoonlijke ontwikkeling van het jonge kind, sensomotorisch, sociaal, emotioneel en cognitief.
De Onderwijsinspectie heeft een andere kijk op onderwijsvernieuwing. Volgens de Inspectie anno 2024 is ‘de tijd van vrijblijvendheid in het onderwijs ruimschoots verstreken’. Dat is een interessante uitspraak van een Ministerie van Onderwijs en een Onderwijsinspectie die al gedurende meer dan 100 jaar steeds meer invloed uitoefenen op ons onderwijs. Sint moest daarom wel even schuddebuikend lachen, want alleen al in de periode 2006-2019 gingen er maar liefst 322 extra opgaven vanuit de overheid en politiek naar de scholen.
Iedereen is dat blijkbaar vergeten maar Sinterklaas heeft gelukkig zijn Grote Boek. Daarin kan hij alles nalezen.
Sinterklaas vindt dan ook dat het verhaal van de Onderwijsinspectie niet klopt. De Sint loopt namelijk al heel wat jaren mee. Hij constateert dat sinds de jaren ’80 een andere wind door het Nederlandse onderwijs is gaan waaien. Sint ziet al tientallen jaren een Ministerie van Onderwijs en een Onderwijsinspectie ontstaan die het principe van leesrijpheid loslaten. Op die manier is er steeds minder beperking om het schoolse leren steeds maar verder te vervroegen èn te versnellen.
Kinderen moeten dus steeds vroeger leren lezen. Veel vroeger dan in de 20ste eeuw gebruikelijk is geweest. Zelfs de leerplicht moet nu blijkbaar al naar 4 jaar.
Volgens de WSK is het lezen achteruit gegaan, onder andere door allerlei ingrepen van het Ministerie van Onderwijs die niet alleen tegen een gezonde pedagogiek, maar ook tegen gezond verstand ingaan. De Sint deelt dit standpunt in zijn Onderwijs-gedicht dat hij op 17 april voorlas aan de ministers van Onderwijs en de Inspectie.
Sinds eind 20ste eeuw blijven de leesresultaten van Nederlandse kinderen drastisch achteruit gaan. Destijds was minder dan 1 op 10 kinderen functioneel analfabeet. In 2006 liep het op naar 1 op de 7, en in 2018 was al 1 op de 4 kinderen functioneel analfabeet. Anno 2023 is dit verder verergerd naar 1 op de 3 kinderen die niet goed genoeg kunnen lezen om te functioneren in een moderne maatschappij.
De Sint hoop dat het ministerie van Onderwijs en de Onderwijsinspectie bereid zijn om naar hun beleid en naar zichzelf te kijken.
Het beleid van het ministerie van Onderwijs werkt averechts. Hoeveel duidelijker moet dat nog worden?
Ondanks de voortdurende ingrijpende ‘kwaliteitsverbeteringen’ zou nu de ‘tijd van vrijblijvendheid’ voorbij zijn? Het ministerie van OCW en de Onderwijsinspectie lijken met de focus van kwaliteitsverbetering de disfunctionele ‘kwaliteitsverbeteringen‘ van de afgelopen jaren alleen maar nóg sterker door te zetten.
De Sint verzoekt het ministerie en de Onderwijsinspectie om barmhartigheid, gezien de grote macht waarover zij beschikken. Houd ook rekening met kinderen is zijn nadrukkelijke oproep! Hij vraagt hen om open te staan voor de mogelijkheid dat er onjuiste beleidsbeslissingen zijn genomen. Vergissen is immers menselijk. Het ingrijpen in de levens van kinderen vraagt om bescheidenheid en terughoudendheid. Een minister of secretaris-generaal hoeft geen goedheiligman te zijn, want dat is Sinterklaas immers al.